Το σπιλανθές (Acmella oleracea) εντυπωσιάζει, στα ποτά, με μια γαργαλιστική φρεσκάδα και ένα ελαφρύ μούδιασμα στο στόμα. Ταιριάζει με τα εσπεριδοειδή, την πιπερόριζα και σε κοκτέιλ, όπως το Bloody Mary.
Έχει σημασία να προετοιμάσετε, όσους δοκιμάσουν το ποτό σας, με σπιλανθές για πρώτη φορά. Ενημερώστε τους για το τί πρόκειται να συμβεί, ίσως πιστέψουν, ότι έχουν πάθει αλλεργική αντίδραση.
Το όνομα σπιλανθές σημαίνει «λεκιασμένο άνθος» και σχετίζεται με τη σκούρα γύρη που λεκιάζει τα ανοιχτόχρωμα φύλλα. Το άνθος του αποκαλείται επίσης «κεφάλι του Ουσάρου», διότι το σχήμα του άνθους μοιάζει με την κόμμωση των Ουσάρων.
Αυτό το χαρούμενο, εξωτικό φυτό από την περιοχή του Αμαζονίου της Βραζιλίας, έχει λαμπερά, κίτρινα άνθη με κόκκινο κέντρο. Δίνει όμορφες πινελιές μέσα στον βοτανόκηπο και στις γλάστρες, αλλά τα χαρακτηριστικά του, εντυπωσιάζουν πάνω απ’ όλα στα ποτά μας, γιατί οδηγούν σε απροσδόκητες επιδράσεις.
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ
Φυσικό περιβάλλον: Το σπιλανθές απαντάται στις τροπικές χώρες με υψηλή υγρασία, κυρίως στην Νότια Αμερική, είναι ενδημικό φυτό στην Βραζιλία, αλλά σήμερα καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο. Ας μην είμαστε μισαλλόδοξοι. Δεν περιορίζουμε τους κήπους και τα μπαλκόνια μας, αυστηρά στα φυτά, χωρίς μεταναστευτικό υπόβαθρο. Ακόμα και οι μέλισσες, που έχουν προσαρμοστεί μόνο σε συγκεκριμένα φυτά, συγκεντρώνονται εύκολα στα μη-αυτόχθονα.
Καλλιέργεια: Το προτιμάνε και τα σαλιγκάρια, για αυτό καλλιεργείται κατά προτίμηση σε γλάστρες. Η θέση που θα τοποθετήσετε το φυτό, προτείνω να είναι ηλιόλουστη ως μερικώς σκιασμένη. Ωστόσο, θα πρέπει να προσέξετε το χώμα, που θα πρέπει να είναι καλά στραγγιζόμενο και πλούσιο σε χούμο. Φυτεύεται την άνοιξη, σε εξωτερικό χώρο, με σπορά. Η ελάχιστη θερμοκρασία βλάστησης πρέπει να είναι 18 βαθμούς Κελσίου. Πιέστε ελαφρά τους σπόρους, χωρίς να τους καλύψετε με χώμα και κρατήστε το χώμα υγρό.
Το αλκοολικό εκχύλισμα με σπιλανθές έδειξε σε πειράματα, μια ισχυρή απωθητική και εντομοκτόνο δράση, έναντι στο έντομο τούτα (Tuta absoluta) και επομένως είναι κατάλληλο για τη βιολογική καταπολέμησή του.
Άρωμα | Γεύση: Έχει ελαφρύ άρωμα λεμονιού, πεύκου και θυμαριού, αλλά λόγω του ερεθισμού του τριδύμου νεύρου, το άρωμα καλύπτεται από την έντονη γεύση, ή οποία και κυριαρχεί. Μοιάζει ιδιαίτερα με το πιπέρι σετσουάν και το υδροπέπερις, αλλά όχι με τα γνωστά πιπέρια και το τσίλι. Η γεύση του αναπτύσσεται σιγά-σιγά στο στόμα, από ευχάριστα πικάντικη-αλμυρή, ξινή, έως γλυκιά.
Ιδιότητες | Χρήση: Τα νωπά φύλλα και τα άνθη αφήνουν στα χείλη και στον ουρανίσκο ένα δροσιστικό γαργαλητό, απ’ όπου απλώνεται μια αρωματική γεύση βοτάνων και ένα έντονο μούδιασμα στο στόμα, αυξάνοντας και τη ροή του σάλιου. Η επίδραση αυτή, αποδυναμώνεται σταδιακά, μέχρι που παύει, μετά από μερικά λεπτά.
Σε ορισμένες περιοχές αυτό το φαινόμενο του μουδιάσματος, αξιοποιείται στην κατανάλωση υπερβολικά καυτερών γευμάτων. Διότι τα άνθη και τα πιο ήπια φύλλα, όταν χρησιμοποιούνται ωμά, μειώνεται ελαφρώς η καυστική γεύση των άλλων μπαχαρικών. Με σύντομο βρασμό, η ένταση παραμένει, με περισσότερο βρασμό, το σπιλανθές γίνεται ένα απαλό μπαχαρικό. Είναι επίσης μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική στα καυτερά μπαχαρικά.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που παρουσιάζει, καθιστά συναρπαστικά τα ποτά μας. Με το μάσημα του ανθού και την πρώτη γουλιά, παρουσιάζεται μια γαργαλιστική φρεσκάδα στο στόμα, όμοια με αυτή των ποτών που περιέχουν φυσαλίδες και μετά ακολουθεί το ελαφρύ μούδιασμα. Καθώς το μυρμήγκιασμα και το μούδιασμα υποχωρούν σταδιακά, τα αρώματα και η θερμοκρασία του ποτού, δείχνουν να αλλάζουν και να εντείνονται με κάθε γουλιά.
Το σπιλανθές ταιριάζει εξαιρετικά με τα εσπεριδοειδή, την πιπερόριζα, αλλά και σε κοκτέιλ, όπως το Bloody Mary. Είναι ιδανικό βότανο για γαρνιτούρες σε όλα τα ποτά. Ολόκληρα ως γαρνιτούρα, μπορούν τα άνθη να μασηθούν ανάμεσα στις γουλιές. Μπορείτε επίσης να κόψετε τα μικρά πέταλα με ένα ψαλίδι και να πασπαλίσετε με αυτά τα ποτά σας. Για να διατηρηθεί η δράση τους για περισσότερο χρόνο, μπορείτε να ετοιμάσετε για τα κοκτέιλ σας εκχύλισμα με σπιλανθές σε τζιν, βότκα ή τεκίλα.
Το 2015 ένας μάγειρας, στη Γερμανία, δημιούργησε ένα απόσταγμα από μαύρο τσάι και σπιλανθές, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως ως συστατικό σε κοκτέιλ (και λιγότερο σκέτο).
Τα μασημένα φύλλα δυναμώνουν τα ούλα και μειώνουν τον πονόδοντο, προσωρινά. Για αυτό αποκαλείται συχνά «toothache plant», δηλαδή φυτό του πονόδοντου. Έχει επίσης ισχυρή δράση ενάντια σε μύκητες και βακτήρια και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Χρησιμοποιείται για την θεραπεία των ρευματισμών και των δερματικών παθήσεων. Η ουσία σπιλανθόλη, ως συστατικό σε κρέμες περιποίησης προσώπου ή σε ένα εκχύλισμα, αναστέλλει την σύσπαση των μιμικών μυών του προσώπου και λειτουργεί σαν το Botox, δηλαδή οι ρυτίδες γίνονται λιγότερο ορατές.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ
Ιστορία ǀ Μυθολογία ǀ Παράδοση: Στην Βραζιλία είναι παραδοσιακό μπαχαρικό σε καυτερά γεύματα. Επίσης, η κινέζικη κουζίνα συνδυάζει το σπιλανθές με το τσίλι.
Στην εθνοβοτανική θεραπεία, είναι για τους γηγενείς στις τροπικές περιοχές, ένα κυρίως ήπιο, τοπικό αναισθητικό για τη θεραπεία του πονόδοντου και των λοιμώξεων των ούλων, όπως και του πονοκέφαλου. Είναι επίσης λαϊκό φάρμακο ενάντια στους ρευματισμούς, για εγκαύματα και την θεραπεία του τραυλίσματος. Στην περιοχή του Αμαζονίου χρησιμεύει ως θηλυκό αφροδισιακό. Συχνά αρωματίζουν με τα φύλλα τον καπνό για μάσημα.
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
