Αυτοφυή φυτά και ζιζάνια

Τα άγρια φυτά και τα λεγόμενα ζιζάνια είναι θεραπευτικά, μπορούν να προσφέρουν όχι μόνο σωματική, αλλά και ψυχική, πνευματική και ενεργητική θεραπεία.

Από καταβολής κόσμου, τα αυτοφυή, άγρια φυτά ήταν μέρος της διατροφής. Για ολόκληρες γενιές αποτελούσαν τροφή και φάρμακο συγχρόνως. Το παλιό ρητό: «Για όλα φυτρώνει ένα θεραπευτικό βότανο» ηρεμούσε και παρηγορούσε, αλλά έχει, λίγο, ξεχαστεί.

Υπήρχαν εποχές πείνας, όπου δεν υπήρχε τίποτε βρώσιμο και ακολουθώντας την ανάγκη, έψαχνε κανείς στην αυτοφυή βλάστηση. Ό,τι, τότε, υπηρετούσε, ως τροφή ανάγκης, ήταν νόστιμο και υγιεινό. Λογικό, αφού τα άγρια φυτά απέκτησαν ισχυρά ευεργετικά συστατικά, ακριβώς γιατί χρειάστηκαν δύναμη για να επιβιώσουν αντιστεκόμενα στον αέρα, στον καιρό και στα διάφορα ζιζανιοκτόνα.

Τα άγρια φυτά και τα αποκαλούμενα ζιζάνια είναι οι πρόγονοι όλων των σημερινών καλλιεργημένων φυτών. Η μετατροπή των άγριων φυτών σε γνήσια καλλιεργήσιμα, συνέβαινε παλιά όπως και σήμερα. Στη Μικρά Ασία, για παράδειγμα, η σίκαλη, η βρώμη, οι φακές, ο αρακάς και η γλιστρίδα, αρχικά ήταν ζιζάνια στους αγρούς. Η σίκαλη, που φύτρωνε μέσα στο σιτάρι, αποδείχτηκε πως έχει ελάχιστες απαιτήσεις, άντεχε το κρύο και φύτρωνε ακόμα και σε φτωχά εδάφη. Το ίδιο συνέβαινε και με τη βρώμη. Στην Αμερική, θεωρούνται ζιζάνια τα βλίτα και η τομάτα . Στον δρόμο από το «άγριο» στο «καλλιεργημένο», η ανάπτυξη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, στην καλλιέργεια, έφερε συχνά την καταστροφή ή τη μείωση άλλων ιδιοτήτων. Πολλές αποχρώσεις γεύσης μειώθηκαν και έτσι εξασθένησαν. Συνηθίσαμε τις καλλιέργειες με μια απαλή και λιγότερα έντονη γεύση και άλλαξε η εμπειρία γεύσης μας.

Η φύση συνεχίζει να μας προσφέρει μια απεριόριστη αφθονία σε «άγρια αρώματα». Παντού φυτρώνουν τσουκνίδες, πεντάνευρα, άγρια ρόκα και θυμάρι. Σε τόσα πολλά σημεία ανθίζουν ραδίκια, παπαρούνες και συναντάμε ανθισμένα οπωροφόρα δέντρα και θάμνους με βρώσιμους καρπούς. Τα αυτοφυή φυτά φυτρώνουν θαυμάσια, εκεί όπου βρίσκουν ιδανικές συνθήκες, συχνά κατευθείαν μπροστά στην πόρτα μας. Δεν χρειάζεται να ποτιστούν, να λιπανθούν ή να καλλιεργηθούν με κόπο. Εξαπλώνονται ταχύτατα στους κήπους, στις αυλές, ακόμα και στις γλάστρες. Είναι ανθεκτικά σε σχέση με τον καιρό και έχουν ανοσία στις πιο πολλές ασθένειες των καλλιεργημένων. Τα άγρια φυτά έχουν μάθει όλα τα κόλπα της επιβίωσης, εκτός από ένα: Να μεγαλώνουν στη σειρά.

«Ακόμα και το απόλυτο χάος είναι κάτι τέλειο»

Ζαν Ζενέ (Jean Genet)

«Χαρούμενο χάος, άγριος παράδεισος» εγκωμιάζουν οι μεν, «ντροπιαστική αταξία και εγκατάλειψη», γκρινιάζουν οι δε για τους κήπους και τις αυλές, όπου φυτρώνουν τσουκνίδες, πικραλίδες και πεντάνευρα, αντί να έχει νοικοκυρεμένα στρωμένες πέτρες ή πλάκες από μπετόν γύρω από το σπίτι. Αλλά χάος δεν σημαίνει αταξία. Σημαίνει μια άλλη νομιμότητα, την οποία δεν έχουμε καταλάβει ακόμα. Αυτή λειτουργεί και αποδεικνύει την αξία της, ακολουθεί παλιότερους νόμους από αυτούς των ανθρώπων. Άγρια φύση σημαίνει φυτά που αναπαράγονται και διατηρούνται μόνα τους. Είναι απείθαρχη, μη-κατευθυνόμενη, ατίθαση και αδάμαστη – ωστόσο δεν την αντιλαμβανόμαστε ως απειλή, αλλά δημιουργεί ένα αίσθημα ευτυχίας και ευεξίας.

Στην επίφοβη ζούγκλα γύρω από το σπίτι και το αγρόκτημα, γκαράζ και αποθήκες, δεν φυτρώνουν τυχαία οποιαδήποτε φυτά. Λένε πως στο άμεσο περιβάλλον εγκαθίστανται ακριβώς αυτά τα θεραπευτικά φυτά, τα οποία ο άνθρωπος χρειάζεται, πως περιέχουν ακριβώς αυτά τα συστατικά, τη δύναμη και την ενέργεια, που χρειάζεται κανείς τη συγκεκριμένη στιγμή, για να ξανά βρει τη χαμένη του ισορροπία. Αυτά τα φυτά μπορούν να προσφέρουν όχι μόνο σωματική, αλλά και ψυχική, πνευματική και ενεργητική θεραπεία.

Σίγουρα δεν υπάρχει μυστική συνταγή για καλή υγεία. Παρ’ όλες τις διαφημιστικές καμπάνιες των κλάδων υγείας και ομορφιάς που προσφέρουν γρήγορα χάπια ενάντια στις αλλαγές της ζωής. Την ενέργεια, υγεία και ζωτικότητα δεν την αποκτάμε με χάπια ή μόνο με ένα αφέψημα βοτάνων. Όταν δίνουμε στα χέρια μας κάτι να κάνουν, όταν τρώμε καλά με παρέα και εξασκούμε το δικαίωμά μας για τεμπελιά, όταν χρησιμοποιούμε το μυαλό μας αλλά γελάμε και πολύ, τότε είμαστε ήδη σε καλό δρόμο.

Δεν υπάρχουν ζιζάνια

Αν θεωρείτε ακόμα τις μολόχες άχρηστες, τις παπαρούνες το πολύ – πολύ όμορφα λουλούδια και αν αγανακτείτε όταν εμφανίζονται τσουκνίδες στον κήπο, τότε δεν έχετε ακόμα ανακαλύψει τις αρετές αυτών των αξιόλογων φυτών. Όταν θα επωφεληθείτε από τα αρώματα και τις δυνάμεις των άγριων φυτών, σίγουρα θα τα εκτιμήσετε και θα τα προστατεύετε.

Πολλές θρησκείες έχουν αφομοιώσει την ζαρατουστρική σκέψη του καλού και του κακού. Υπάρχουν καλά ζώα όπως τα οικιακά και υπάρχουν τα ενοχλητικά και βλαβερά. Ασφαλώς υπάρχουν και τα καλά φυτά όπως το σιτάρι, τα φρούτα, τα θεραπευτικά βότανα, αλλά και τα κακά, δηλαδή τα ζιζάνια, όλα τα αγκαθωτά, οι τσουκνίδες, και τα δηλητηριώδη, αυτά έπρεπε να εξοντωθούν. Στην Καινή Διαθήκη τα ζιζάνια καίγονται και το σιτάρι τοποθετείται στους αχυρώνες. Το κακό πρέπει να καταστραφεί. Αυτή η άποψη υπάρχει μέχρι σήμερα και αντανακλάται στη γλώσσα. Mauvaise herbe (κακό χόρτο) λέμε στα γαλλικά, erbacce (άχρηστο, άσχημο) στα ιταλικά, maleza ή mala hierba (κακό χόρτο) στα ισπανικά. Η γλώσσα προγραμματίζει τη σκέψη, ακόμα και ασυνείδητα. Παρά όλον τον εκσυγχρονισμό παραμένει ο ίδιος τρόπος σκέψης, ακόμα είναι τα ζιζάνια για πολλούς ένας εχθρός για εξόντωση. Και τα όπλα εναντίων τους είναι πιο ισχυρά από ποτέ. Αυτοί οι συχνά δυσάρεστοι συγκάτοικοι στο χωράφι, στον κήπο, στα πάρκα, ακόμα και στις γλάστρες, είναι φυτά διακοσμητικά, νόστιμα με μια ιδιαίτερα έντονη γεύση, που δεν μπορεί να αντικατασταθεί με τα αγορασμένα βότανα και χόρτα.

Προσωπικά, θεωρώ υπέρμετρο κέρδος το να μπορώ στην ουσία παντού, στους κοντινούς αγρούς και στον κήπο, μπροστά στην πόρτα μου, να βρω βρώσιμα άγρια φυτά. Οι δικές μου συνήθειες πόσης κυριολεκτικά ανατράπηκαν. Σας εύχομαι την ίδια χαρά στην αναγνώριση, στις δοκιμές και στην απόλαυση των άγριων ποτών! Αλλά προσοχή, υπάρχει κίνδυνος εθισμού. Μόλις ξεκινήσετε, σύντομα θα ανακαλύπτετε τους άγριους θησαυρούς, παντού και σε κάθε περίπατο!